Σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία

Η 25η Νοέμβρη είναι η παγκόσμια μέρα ενάντια στη βία κατά των γυναικών. Στα πλαίσια αυτά, ως “Πρωτοβουλία” δημοσιοποιούμε την παρακάτω ανακοίνωση με στόχο να ενημερώσουμε, να ευαισθητοποιήσουμε και να κινητοποιήσουμε σχετικά με το ζήτημα της σεξουαλικής παρενόχλησης στους χώρους εργασίας.

Είναι γεγονός πως στις μέρες μας οι γυναίκες είναι πλέον σε μεγάλο βαθμό ενταγμένες στην αγορά εργασίας, και πολλές έχουν καταφέρει να «μπουν» σε παραδοσιακά «αντρικά» επαγγέλματα, σε αντίθεση με όσα συνέβαιναν σε προηγούμενες εποχές. Αυτό, φυσικά, δεν προέκυψε τυχαία, ούτε ήταν σύλληψη κάποιου “πεφωτισμένου” μυαλού. Αντίθετα, ήταν προϊόν σκληρών και μακροχρόνιων κοινωνικών και πολιτικών αγώνων. Παρόλα αυτά σήμερα, εν έτει 2017, έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να διανύσουμε μέχρι να κατακτηθεί η ισότητα ανάμεσα στα δύο φύλα. Το μισθολογικό χάσμα συνεχίζει να είναι μεγάλο, με τις γυναίκες στην Ε.Ε. να αμείβονται κατά μέσο όρο 16,3% λιγότερο (reporter.gr, 2/11/17) από τους άντρες. Επιπλέον, στην Ελλάδα παρατηρείται η μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε. στο ποσοστό ανεργίας μεταξύ ανδρών (19,9%) και γυναικών (28,1%) (capital.gr 18/10/2017). Επιπλέον, όπως βλέπουμε και στα του εργασιακού μας “οίκου”, οι "θέσεις ευθύνης" δύσκολα δίνονται σε γυναίκες, οι οποίες περνούν δια πυρός και σιδήρου για να αποδείξουν ότι μπορούν να συνδυάσουν καριέρα και οικογένεια. Ανάμεσα σε άντρα και γυναίκα με σχεδόν τα ίδια προσόντα , προτιμούν συνήθως τον άνδρα.
Παράλληλα, το θέμα της σεξουαλικής παρενόχλησης στην εργασία (και όχι μόνο) αφορά όλο και περισσότερες γυναίκες ανά τον κόσμο.

Θέμα ταμπού

Σε καθεστώς μνημονίων και σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, μαζικής ανεργίας, επισφάλειας και διάλυσης του δομών του κοινωνικού κράτους, το φαινόμενο της σεξουαλικής παρενόχλησης εντείνεται. Έχουμε εκατοντάδες περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης από τον εργοδότη ή κάποιον πελάτη ή από υψηλά ιστάμενα στελέχη μιας επιχείρησης, που δεν καταγγέλονται, καθώς ο φόβος της απόλυσης, της επιδείνωσης των εργασιακών σχέσεων ή της αρνητικής αξιολόγησης και επομένως της στέρησης της εργασιακής ανέλιξης, καραδοκούν.

Οι επιπτώσεις που έχει η αποσιώπηση της σεξουαλικής παρενόχλησης είναι σκληρές και δρουν μακροπρόθεσμα στην ψυχολογία των γυναικών που συνεχίζουν να δουλεύουν στο ίδιο περιβάλλον με το άτομο που της παρενόχλησε!

Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά

Σε πανευρωπαϊκή έρευνα του FRA (Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης) τα στοιχεία είναι τρανταχτά:

• Το 55% των γυναικών που συμμετείχαν στην έρευνα, δηλαδή πάνω από 1 στις 2 γυναίκες έχει υποστεί σεξουαλική παρενόχληση.
• Το 35% των θυμάτων δε μίλησε ποτέ και σε κανένα για το περιστατικό, ενώ μόλις το 6% το κατήγγειλε στην αστυνομία ή ζήτησε τη βοήθεια κάποιου φορέα υποστήριξης.

Τα στοιχεία της ίδιας έρευνας δείχνουν ότι τα νούμερα δεν είναι πολύ διαφορετικά στην Ελλάδα:

• Το 43%, δηλαδή περίπου μία στις δύο γυναίκες, έχουν υποστεί κάποιου είδους σεξουαλική παρενόχληση, ενώ το 11% των παραπάνω περιπτώσεων σχετίζονται με το χώρο της εργασίας τους! (news247.gr, 29/10/17)

Τα παραπάνω στοιχεία δε διαφοροποιούνται σημαντικά στις υπόλοιπες χώρες. Στη Βρετανία, το 50% των εργαζόμενων γυναικών έχει παρενοχληθεί σεξουαλικά στο χώρο της εργασίας, με το 63% των θυμάτων να παραδέχεται ότι δεν κατάγγειλε ποτέ τα περιστατικά παρενόχλησης.
Ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο της έρευνας, έχει να κάνει με το γεγονός ότι το 30% των θυμάτων υπέστη παρενόχληση από άντρα ανώτερο στην εργασιακή ιεραρχία, με αποτέλεσμα το 10% να αναγκαστεί τελικά να εγκαταλείψει την εργασία του. (skai.gr, 25/10/17)
Αντίστοιχη είναι η εικόνα και στις ΗΠΑ, με τις μισές περίπου εργαζόμενες, το 48%, να έχουν δεχτεί κάποιας μορφής σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας τους. (ekirikas.com, 13/11/17)

Το συνδικαλιστικό κίνημα να αναλάβει πρωτοβουλίες

Η σεξουαλική παρενόχληση, δεν είναι μια απλή υπόθεση, ούτε αποτελεί κάποιου είδους «μικρολεπτομέρεια» της καθημερινότητας για τις γυναίκες που την υφίστανται. Αντίθετα, ιδιαίτερα όταν σχετίζεται με το εργασιακό περιβάλλον, γεμίζει τα θύματα με καθημερινό άγχος, φόβο, αισθήματα κατωτερότητας, ή και αγωνία για το ενδεχόμενο απόλυσης σε περίπτωση που την καταγγείλουν.  Το ζήτημα αυτό, λοιπόν, μας αφορά όλους και όλες, γυναίκες και άνδρες, και οφείλουμε να το αντιμετωπίσουμε.
Ως “Πρωτοβουλία” θεωρούμε ότι ο αγώνας ενάντια στη σεξουαλική παρενόχληση και τον σεξισμό συνδέεται με τον αγώνα για την υπεράσπιση των δημοκρατικών δικαιωμάτων και με τη μάχη ενάντια στα μέτρα λιτότητας και διάλυσης των εργασιακών σχέσεων. Για αυτό προτείνουμε:

• Ο ΣΥΕΤΕ να ξεκινήσει εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης σχετικά με το ζήτημα, όπου και θα γίνει προσπάθεια να καταγραφούν και να καταγγελθούν περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης.
• Η λειτουργία γραμμής επικοινωνίας (μπορεί να αξιοποιηθεί το ΤΥΠΕΤ), όπου θα προσφέρεται ψυχολογική υποστήριξη και θα υπάρχει η δυνατότητα να γίνονται καταγγελίες, ακόμα και ανώνυμες.
• Να στηριχτεί μαχητικά από τον Σύλλογο όποια συναδέλφισσα θελήσει να καταγγείλει δημόσια τέτοιο περιστατικό, προκειμένου να μην υπάρξει κίνδυνος για το εργασιακό της μέλλον. Το να σπάσει η σιωπή είναι πολύ σημαντικό! Επίσης, πρέπει να καταπολεμηθεί και η αδιαφορία ή ο εμπαιγμός που πολλές φορές αντιμετωπίζει η καταγγέλλουσα από τους αρμόδιους.
• Να συντονίσουμε τη δράση μας με κινηματικές οργανώσεις και συλλογικότητες, που δραστηριοποιούνται γύρω από αυτό το ζήτημα.