Κοινή δήλωση των μελών του ΔΣ ΣΥΕΤΕ Νίκου Παπατριανταφύλλου και Θανάση Μαρίνη

Στη συνεδρίαση του ΔΣ ΣΥΕΤΕ της 16/6/2016 αποφασίστηκε κατά πλειοψηφία το πλαίσιο συμφωνίας για τη νέα Επιχειρησιακή ΣΣΕ στην Εθνική Τράπεζα. Πρόκειται για ένα πλαίσιο, το οποίο υπολείπεται σημαντικά από τους στόχους διαπραγμάτευσης που είχαν τεθεί με προηγούμενη απόφαση του οργάνου.

Εδώ και μήνες επανειλημμένα κατατέθηκε και από μέρους μας, ότι η εσφαλμένη τακτική που ακολουθήθηκε, με βάση την οποία δεν αξιοποιήθηκε η συγκυρία του β’ εξαμήνου 2015 ως μέσο πίεσης, με αποτέλεσμα να βρεθεί ο ΣΥΕΤΕ με το “μουντζούρη στα χέρια” στο τέλος του χρόνου, οδήγησε σε μια διαπραγμάτευση, στην οποία ο Σύλλογός μας μοιραία μπήκε από θέση άμυνας.

Η ηγεσία του ΣΥΕΤΕ ουδέποτε παρουσίασε κάποιο αγωνιστικό σχέδιο για τη κινητοποίηση των συναδέλφων/ισσών με στόχο τη διεκδίκηση και υπογραφή της νέας επιχειρησιακής ΣΣΕ. Αντίθετα, κινήθηκε για μια ακόμη φορά στο παρασκήνιο, «κεκλεισμένων των θυρών» και προχωρά σε μια συμφωνία «κομμένη και ραμμένη» στα μέτρα και τις επιδιώξεις της διοίκησης της τράπεζας, χωρίς να δοκιμάσει έστω να δώσει μια δυναμική μάχη και τελικά μένοντας στην εξαγγελία και μόνο μιας στάσης εργασίας που ποτέ δεν έγινε.

Η υποβάθμιση της δημοκρατικής λειτουργίας του Συλλόγου και το διαζύγιο από τις αγωνιστικές παρακαταθήκες του εργατικού κινήματος είναι παραπάνω από προφανή. Επίσης, είναι φανερό ότι η γραφειοκρατική αντίληψη της ηγεσίας του ΣΥΕΤΕ την καθιστά όλο και πιο αποκομμένη από τη «βάση» των εργαζομένων, με αποτέλεσμα τις συνεχείς υποχωρήσεις και τον περιορισμό του ρόλου της στη διαχείριση της κάθε φορά ήττας (π.χ. ξεπούλημα τραπεζών με τις ανακεφαλαιοποιήσεις, ασφαλιστική μεταρρύθμιση, ελαστικές σχέσεις εργασίας στην ΕΤΕ κ.α.).

Σε μία “κατ’ άρθρο” ανάλυση, υπάρχουν σημεία στη συμφωνία με την εργοδοσία, τα οποία αξιολογούνται θετικά, όπως η επέκταση της ενίσχυσης του ΤΥΠΕΤ, η καταβολή εργοδοτικής εισφοράς 2% στο ΤΑΠΕΤΕ και για τους ασφαλισμένους μετά την 1/1/2014, η 3ετής διάρκεια, η άρση της προσωπικής διαφοράς (κουτάκι) στις περιπτώσεις όπου ο μικτός μισθός έπεσε κάτω από τα 1692 ευρώ, οι ρυθμίσεις για τα δάνεια, την εκπαίδευση και τις άδειες σε ειδικές κατηγορίες συναδέλφων.

Στην αξιολόγηση μιας συμφωνίας, όμως, το βάρος πέφτει στα βασικά σημεία-διατάξεις και την κεντρική φιλοσοφία που τη διέπει. Και αυτή δεν είναι άλλη από τις συνεχείς οπισθοχωρήσεις και την πλήρη αποδοχή του μνημονιακού πλαισίου, όπως αυτό ορίζεται από την εργοδοσία, την Κυβέρνηση και τις πολιτικές της ΕΕ και του «κουαρτέτου». Τέτοια βασικά σημεία είναι κατά τη γνώμη μας τα εξής:

1. Επαναλαμβάνεται δυστυχώς το μεγάλο σφάλμα του 2012, όπου ο ΣΥΕΤΕ με την υπογραφή του αποδέχεται ότι το δυσμενές πλαίσιο που διαμορφώθηκε από την εφαρμογή των Μνημονίων, καθορίζει τα όρια μέσα στα οποία κινούνται οι διεκδικήσεις του. Αυτό συμβαίνει, ενώ υπάρχουν ομόφωνες αποφάσεις του ΔΣ για την ανάγκη ανατροπής των μνημονιακών πολιτικών. Η αντίφαση αυτή δεν είναι καθόλου τυχαία. Ταυτίζεται με την πολιτική επιλογή των ηγεσιών σε όλες τις βαθμίδες του συνδικαλιστικού κινήματος, που βάζουν ως πρώτο ζητούμενο το “Μένουμε Ευρώπη”, ακόμη και όταν η επιλογή αυτή στρέφεται ευθέως απέναντι σε κατακτήσεις ή διεκδικήσεις μας. Χωρίς να παραγνωρίζεται η διαμορφωμένη πραγματικότητα την οποία με αγώνες θέλουμε να ανατρέψουμε, η ενυπόγραφη αποδοχή αυτής ως περιοριστική συνθήκη καθηλώνει την όποια δυνατότητα διεκδίκησης της αποκατάστασης των απωλειών που έχουμε υποστεί.
2. Σε συνέχεια της γραμμής της πλειοψηφίας του για υποστήριξη των ανακεφαλαιοποιήσεων της τράπεζας (με εξαίρεση την πιο πρόσφατη ελέω πολιτικών-κομματικών σκοπιμοτήτων), διαδικασίες που επιβάρυναν με δεκάδες δις το δημόσιο χρέος της χώρας και έθεσαν οριστικά τέλος ακόμη και στην υποψία δημόσιου ελέγχου στις τράπεζες, ο ΣΥΕΤΕ με την υπογραφή του αναγνωρίζει τις υποχρεώσεις της ΕΤΕ από το πλάνο αναδιάρθρωσης που επιβλήθηκε από το ΤΧΣ, θέτοντας και αυτές ως περιοριστική συνθήκη στη διαπραγμάτευση. Αντί να αμφισβητήσει έμπρακτα, αντί να ενημερώσει και να κινητοποιήσει τους συναδέλφους ενάντια σε όσα προβλέπονται σε αυτό το πλάνο και αφορούν στον περαιτέρω περιορισμό του λειτουργικού-μισθολογικού κόστους και τη νέα μείωση των θέσεων εργασίας στην τράπεζα κατά 1500, ο ΣΥΕΤΕ ουσιαστικά δέχεται ότι η επικείμενη εθελούσια πρέπει πάση θυσία να πετύχει. Η απάντηση σε αυτήν την αντίληψη δίνεται καθημερινά στους χώρους εργασίας της τράπεζας, με την τραγική έλλειψη προσωπικού και την υπερεντατικοποίηση, που συνοδεύεται με την επαναφορά σε λειτουργία μοντέλων αυστηρής παρακολούθησης της στοχοθεσίας.
3. Η μετατροπή της ρήτρας μη απολύσεων για τεχνοοικονομικούς λόγους σε μια θολή δήλωση βούλησης για την προστασία της απασχόλησης γενικώς και αορίστως, αποτελεί σημαντική υποχώρηση. Κι αν σε επίπεδο κλάδου μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι έχει μια αξία, ειδικά για τους χώρους όπου δεν υπάρχουν ισχυροί κανονισμοί εργασίας, στη δική μας περίπτωση αυτό που πραγματικά ισχύει είναι, ότι ο ΣΥΕΤΕ με την υπογραφή του αναγνωρίζει πρώτα από όλα την ΠΥΣ 6/2012 με την οποία έγινε η πρώτη επίθεση στον κανονισμό εργασίας από την τότε κυβέρνηση, ενώ επιπρόσθετα αποδέχεται την υποβάθμιση των διατάξεων του Κανονισμού μας, με βάση τις οποίες προβλέπεται απόλυση μόνο για σπουδαίο λόγο. Αυτά συμβαίνουν τη στιγμή που η σημερινή κυβέρνηση απεργάζεται σχέδια για την απελευθέρωση των απολύσεων, κάτι που ως μαζικό κλάδο παραγωγής, αλλά και ως μεγάλη επιχείρηση, προφανώς επικρεμάται ως άμεση απειλή. Απειλή που προφανώς θα αξιοποιηθεί από τη διοίκηση της ΕΤΕ καθόσο θα τρέχει η εθελούσια και όχι μόνο, ειδικά μετά την απροθυμία που εμφανίστηκε από συναδέλφους σε άλλες τράπεζες.
4. Με την Επιχειρησιακή ΣΣΕ του 2012 συμφωνήθηκε για πρώτη φορά η μείωση μισθών στην ΕΤΕ, με την καθιέρωση της προσωπικής διαφοράς για μισθούς άνω των 1800 ευρώ. Στη συνέχεια θυμόμαστε την επεισοδιακή ανατροπή της ρήτρας της συγκεκριμένης σύμβασης, που όριζε ότι πιθανές νέες μειώσεις από την Κλαδική ΣΣΕ θα συμψηφίζονταν. Μετά την υπογραφή της Κλαδικής το 2013, η τράπεζα αναπροσάρμοσε μονομερώς το όριο των μειώσεων στα 1692 ευρώ, εφαρμόζοντας και σε αυτό την περικοπή 6%. Ο ΣΥΕΤΕ με την υπογραφή του αναγνωρίζει σήμερα τη μονομερή αυτή ενέργεια της τράπεζας, παρόλο που το ζήτημα είχε τεθεί αρκετές φορές από μέρους μας στο ΔΣ. Πρόκειται για μεγάλο σφάλμα, το οποίο ζητήσαμε να διορθωθεί έστω και την τελευταία στιγμή.
5. Η ηγεσία του ΣΥΕΤΕ επιμένει στη «σιγή ιχθύος» απέναντι στη συνεχή μείωση του προσωπικού, στην εδραίωση των ελαστικών μορφών εργασίας, τις εκατοντάδες απλήρωτες ώρες υπερωριών, το «πάρτυ» με τις προμήθειες και την εκχώρηση εργασιών σε τρίτους, την ανεξέλεγκτη δράση των χρυσοπληρωμένων ειδικών συμβούλων και πολλά άλλα αντίστοιχα φαινόμενα. Το γεγονός ότι τα ζητήματα αυτά δεν τέθηκαν ως διεκδικήσεις και δεν αποτελούν στοιχεία της συμφωνίας με τη διοίκηση πιστοποιεί, ότι ο ΣΥΕΤΕ αναγνωρίζει τα δεδομένα αυτά ως μια αναπόδραστη πραγματικότητα στο εσωτερικό της ΕΤΕ.

Τα σημεία αυτά ήταν οι βασικές αιτίες για τις οποίες με την ψήφο μας τοποθετηθήκαμε αρνητικά απέναντι στη συγκεκριμένη συμφωνία για τη νέα Επιχειρησιακή ΣΣΕ. Στα παραπάνω σημεία προσθέτουμε και τη διαπίστωση, ότι με την τακτική που ακολουθεί η ηγεσία του, ο ΣΥΕΤΕ αδυνατεί πλέον να κινητοποιήσει σε μεγάλο και δυναμικό βαθμό τα μέλη του, ώστε να οργανωθούν αντιστάσεις και να υποστηριχτούν διεκδικήσεις. Έχει επικρατήσει η λογική της “εξαντλημένης κάβας”, η λογική της κλειστής λειτουργίας κορυφής, η λογική ενός νεο-κορπορατισμού, όπου η ικανοποίηση διεκδικήσεων της πλευράς μας περνά μέσα από την εξυπηρέτηση των στοχεύσεων της εργοδοσίας. Ξεχνούν, όμως, οι εμπνευστές της, ότι δεν βρισκόμαστε στις δεκαετίες του ‘70-’80, αλλά σε συνθήκες ολομέτωπης επίθεσης ακόμη και στα στοιχειώδη εργασιακά δικαιώματα, και συνεπώς απαιτείται ριζικά διαφορετικό μοντέλο συνδικαλιστικής δράσης. Ένα μοντέλο που θα βασίζεται στο σαφή διαχωρισμό από τις δεσμεύσεις ή επιδιώξεις των μνημονιακών Κυβερνήσεων και της εργοδοσίας, με ισχυρό του στοιχείο την αποφασιστική συμμετοχή της «βάσης» στη λήψη και τον έλεγχο των αποφάσεων.

Είναι ξεκάθαρη, ωστόσο, η κεντρική στρατηγική επιλογή που ακολουθείται: Βάζουμε πλάτη στα δύσκολα, ελαχιστοποιούμε τις αντιδράσεις, ερχόμαστε σε συμφωνία κορυφής στα σημεία που γίνονται αποδεκτά στα ήδη στενά πλαίσια τα οποία αναγνωρίζουμε ότι περιορίζουν τις διεκδικήσεις μας. Σε αυτήν την ξεκάθαρη στρατηγική υποχώρησης, η απάντηση είναι ηχηρή και πολύ επίκαιρη. Ας παραδειγματιστούμε από τον εντυπωσιακό αγώνα διαρκείας των γάλλων εργαζόμενων, σε μια χώρα που αντιμετωπίζει ζητήματα ασφάλειας και ταυτόχρονα διοργανώνει ένα μεγάλης κλίμακας αθλητικό γεγονός. Κι ας προετοιμαστούμε για την επόμενη μάχη, που θα είναι η υπεράσπιση των συλλογικών εργασιακών δικαιωμάτων και του συνδικαλιστικού νόμου, απέναντι στις μνημονιακές δεσμεύσεις και τα σχέδια που ήδη εκπονούνται.

 Αθήνα, 23 Ιουνίου 2016